Adam Marceli Piwowar - Pierwszy Prezydent Dąbrowy Górniczej,

naukowiec, działacz społeczny i polityczny.

Urodził się 29 października 1874 r. Był synem Leopolda (stolarza) i Franciszki z Gdeszów. Pochodził z Dąbrowy Górniczej, tu ukończył szkołę powszechną, chodził do prywatnego progimnazjum w Miechowie, w 1886 r. ukończył Państwową Szkołę Górniczo-Hutniczą Stanisława Staszica. Następnie studiował na Uniwersytecie w Zurychu geologię i mineralogię m.in. u profesora A. Heima. W czasie studiów otrzymał u niego asystenturę. Na jego polecenie zbierał materiał z wysypisk alpejskich, wykorzystany później w pracy doktorskiej. W 1902 ukończył studia na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu z tytułem doktora geologii, Jako student należał do Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich. Śledziły go władze carskie, a w 1903, po powrocie do kraju został aresztowany i uwięziony w Piotrkowie, a potem na Pawiaku. Zarzucono mu działania na rzecz wyzwolenia Polski spod zaborów. Został zesłany do Archangielska. Dzięki pomocy rosyjskich geologów na zesłaniu znalazł pracę w Muzeum Polarnym. Prowadząc badania geologiczne odkrył złoża ważnych surowców mineralnych, a w czasie wyprawy na Nową Ziemię także wielkie jezioro zasilane wodami topniejących lodowców oraz wypływającą z jezior rzekę o długości 30 km, nazwaną przez niego rzeką Nałkowskiego. Po amnestii wrócił do Dąbrowy Górniczej gdzie prowadził badania geologiczne i zarządzał kamieniołomami w Ząbkowicach. Zapoczątkował w 1912 działalność Krajoznawczego Muzeum im. Zygmunta Glogera w Dąbrowie Górniczej, uczestniczył w Kielcach, jako przedstawiciel Zagłębia Dąbrowskiego w organizowaniu pierwszego na terenie Kongresówki Rządu Narodowego. Od 11 września 1917 do 17 maja 1923 trzykrotnie był wybierany prezydentem Dąbrowy Górniczej. Na okres jego prezydentury przypadło reaktywowanie – po przerwie wojennej – Szkoły Górniczej i utworzenie gimnazjum męskiego. Wspierał działania na rzecz polskiego Śląska jako przewodniczący lokalnego Komitetu Plebiscytowego. Cieszył się uznaniem jako pedagog, uczestniczył też w życiu społecznym, m.in. przewodniczył lokalnemu oddziałowi Ligi Praw Człowieka i Obywatela (1935–1936) oraz wspierał długotrwałe strajki górników "Mortimera" i "Klimontowa" w 1933. Był także członkiem Polskiego Towarzystwa Geologicznego w Krakowie, Polskiej Akademii Umiejętności, Od 1919 aż do końca życia wykładał geologię i mineralogię w Państwowej Szkole Górniczej i Hutniczej im. Stanisława Staszica w Dąbrowie Górniczej. Z małżeństwa z Haliną z Czechowskich (Czachowskich) miał syna Lecha (1909–1940), poetę, jeńca Starobielska. Zmarł 1 lutego 1939 r. w domu rodzinnym przy ul. Kołłątaja.

Stale jest dostępna wystawa przedstawiająca postać Adama Piwowara w Muzeum Sztygarka - zapraszamy

Bibliografia

Ireneusz Łęczek: Prezydenci i przewodniczący Dąbrowy Górniczej 1916-2001. Urząd Miasta w Dąbrowie Górniczej, 2001, s. 10-11.

Jan Ziemba, Adam Marceli Piwowar, w: Śląski słownik biograficzny, tom I (pod redakcją Jana Kantyki i Władysława Zielińskiego), Śląski Instytut Naukowy, Katowice 1977

"Rocznik Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego", R. V, 1911 r., s. 50

Towarzystwo Przyjaciół

Dąbrowy Górniczej

Towarzystwo Przyjaciół

Dąbrowy Górniczej

ul. Legionów Polskich 69     

41-300 Dąbrowa Górnicza

Strona główna | O nas | Usługi | Blog | Kontakt

Strona stworzona w kreatorze www WebWave © 2018